9. De belofte van Anna Maria
Over Anna Maria van Schurman (1607-1678)
Anna Maria van Schurman (1607-1678) was een zeer begaafde taalkundige, theologe, dichteres en kunstenares. Van haar vader kreeg zij les in Latijn en Grieks, aardrijkskunde, wiskunde en theologie. Als meisje van 14 kwam Anna met haar familie naar Franeker. Haar broer ging hier aan de universiteit studeren. Anna’s vader werd ziek en kort na haar vijftiende verjaardag overleed hij. Aan zijn sterfbed moest Anna beloven dat zij nooit zou trouwen. Alleen op die manier zou haar enorme talent niet verloren gaan.
Anna heeft zich aan deze belofte gehouden. Zij heeft haar leven in dienst gesteld van kunst, geloof en wetenschap. Zij was beroemd in heel Europa en zij schreef brieven met alle belangrijke wetenschappers van haar tijd.
De belofte aan het sterfbed
Frederik van Schurman ligt in het Martenahuis ziek in bed. Het is 5 november 1623 en over tien dagen zal hij overlijden. Afgelopen zomer is Frederik met zijn gezin van Utrecht naar Franeker verhuisd. Eén van zijn zoons studeert hier aan de universiteit. Zelf wilde hij ook colleges gaan volgen. Maar nog voor het academisch jaar begon, werd hij ziek.
Dan wordt er op de deur geklopt en een meisje komt binnen. ‘U wilde mij spreken vader?’ Frederik gaat voorzichtig rechtop zitten. Hij hoopt maar dat Anna Maria de pijn en de vermoeidheid in zijn gezicht niet te veel ziet. Zijn dochter is vandaag jarig. Ze is 15 jaar geworden en Frederik wil iets belangrijks met haar bespreken:
‘Lieve kind..’ begint hij met een zwakke stem. ‘Ik ben zo blij dat ik je verjaardag nog mag meemaken. Iedere dag voel ik mij zwakker worden. Het zal niet lang meer duren.. Het spijt mij zo, dat ik je niet verder zal zien opgroeien. Jij bent de stralende ster in mijn leven. Jij bent mijn oogappel..’
‘Maar nu ben ik er straks niet meer.. En wat moet er dan van je worden?
‘Als meisje van drie leerde je al lezen! Weet je nog hoe je bij mij in de studeerkamer je lessen maakte? Later leerde ik je Latijn en Grieks. Dat waren de gelukkigste uren van mijn leven. Wat genoot ik, als wij samen de geschiedenis bestudeerden, of aardrijkskunde, wiskunde of theologie..’
‘Maar nu ben ik er straks niet meer.. En wat moet er dan van je worden? De mensen zullen zeggen dat je moet trouwen. Dan zul je kinderen krijgen en je zult geen tijd meer hebben om te studeren. Je heldere geest zal verloren gaan!’
‘Beloof mij daarom dat je nooit zult trouwen! Beloof mij dat je zult blijven studeren! Beloof mij, dat je nooit zult ophouden met het stellen van vragen. Stel je leven in dienst van kennis, kunst en wetenschap! Beloof je dat..?’
Anna Maria is op de rand van het bed gaan zitten en houdt de hand van haar zieke vader vast: ‘Natuurlijk beloof ik u dat, lieve vader.. Ik beloof het u oprecht, met heel mijn hart en ziel..’
Deutsch
9. Das Versprechen von Anna Maria van Schurman
Anna Maria van Schurman (1607-1678) war eine sehr begabte Sprachwissenschaftlerin, Theologin, Dichterin und Künstlerin. Ihr Vater unterrichtete sie in Latein und Griechisch, Geographie, Mathematik und Theologie. Als vierzehnjähriges Mädchen kam Anna mit ihrer Familie nach Franeker. Ihr Bruder hatte hier an der Akademie studiert. Annas Vater wurde krank und starb kurz nach ihrem fünfzehnten Geburtstag.
Anna musste an seinem Sterbebett versprechen, dass sie niemals heiraten würde. Nur so würde ihr enormes Talent nicht verloren gehen. Anna hat ihr Versprechen gehalten. Sie hat ihr Leben der Kunst, dem Glauben und der Wissenschaft gewidmet. Sie war in ganz Europa berühmt und tauschte sich mit fast allen wichtigen Wissenschaftlern ihrer Zeit aus.
ENGLISH
9. The promise of Anna Maria
Anna Maria van Schurman (1607-1678) was a very gifted linguist, theologian, poet and artist. Her father taught her Latin and Greek, geography, mathematics and theology. When she was fourteen years old, Anna came to Franeker with her family. Her brother started his study at the academy. Anna’s father fell ill and shortly after her fifteenth birthday he died. At his deathbed Anna promised him that she would never marry. It was the only way to prevent the loss of her enormous talent. Anna kept her promise. She dedicated her life to the arts, religion and science. She corresponded regularly with almost all the leading scientists of her time and became famous all over Europe.